Ημερομηνία: 9 Σεπτεμβρίου 1981
σ.σ. Συντάκτη: Η Πιστοποίηση ενός γεγονότος ξεκινά (ως τεκμηρίωση) με την μαρτυρία εκείνου που την Βίωσε.
Εν συνεχεία λαμβάνονται σοβαρά υπ΄ όψη εκείνοι που είναι «Αυτήκοοί μάρτυρες» και κατόπιν το ανθρώπινο περιβάλλον που συμβίωσε το γεγονός που καταγράφεται.
Ξεκινάμε λοιπόν ένα κύκλο προβολής όλων των καταγραφών (Documents) στους γνήσιους Ελληνικούς Χορούς της Γρίβας στην Μακεδονία®.
Επίκαιρο Γνωμικό :
«Ένας μεγάλος Πολιτισμός δεν κατακτιέται από άλλους,
εάν πρώτα δεν έχει παρακμάσει εκ των έσω»
Will Durant
Έρευνα, Καταγραφή : © Χρήστος Αθ. Κόϊος
Η Σόφκα, του ομώνυμου γνήσιου Ελληνικού Παραδοσιακού χορού της Γρίβας στην Μακεδονία®, ήταν κατά κόσμο η Σοφία Δήμκου (νύφη στου Λιπάνη).
Το Χρονικό της Ιστορίας, καταγράφηκε στις 9 Σεπτεμβρίου 1981 … σε βιωματική εξιστόρηση καταγραφής των:
Σοφίας «Σοφκας» Δήμκου (Λιπάνη), Ευάγγελο (Λάκη) Λιπάνη (γιός), Πασχαλίνας Καρατζιά [(Λιπάνη) – νύφη].
Η «Σκωπτική στιχομυθία» όπως μου την αφηγήθηκε η ίδια η γιαγιά Σοφία το 1981, σε έμμετρη νοηματική μετάφραση:
«Σήκω θα πάμε, Σοφία μπαμπάκα μου στη μεγάλη Γουμένισσα, Ωχ αμάν αμάν, Σοφία μπαμπάκα μου, στη μεγάλη Γουμένισσα, στον γιατρό Γιώργο Ρούσση να μας πει, ποια η αρρώστια σου. Η αρρώστια της Σοφίας, αγαπητέ θείο Νίσιο, είναι ότι έχει παιδί.»
Ο έρωτας λένε πως είναι τυφλός. Έτσι μέσα στο πάθος του, ένα νεανικό ελεύθερο ζευγάρι υπέκυψε σ’ αυτόν και δεν «είδε» ως πιθανό ανεπιθύμητο αποτέλεσμα μια εγκυμοσύνη. Γεγονός που θα τους εξέθετε στα μάτια των οικογενειών τους και στην κοινωνία. Όταν η Σοφία συνειδητοποίησε ότι ήταν έγκυος, δεν ήξερε πως να το διαχειριστεί κι αποφάσισε να το κρατήσει κρυφό από φόβο για τις επικείμενες συνέπειες. Όταν όμως εμφανίστηκαν τα πρώτα συμπτώματα, προσπάθησε να τα αντιμετωπίσει προφασιζόμενη την άρρωστη. Μέρες έλεγε ότι ήταν άρρωστη και έτσι δεν μπορούσε να προσφέρει στον καθημερινό εργασιακό κύκλο της οικογένειας. Ο πατέρας της, βλέποντάς την να μην «καλυτερεύει», ανησύχησε κι αποφάσισε να την κατεβάσει από τη Γρίβα στη Γουμένισσα, στον ιατρό της περιοχής Γεώργιο Ρούσση, γιό του Κωνσταντίνου Ρούσση, του πλουσιότερου εκ των μνηστήρων της Μπέλας Ολυμπίας. Η διάγνωση της «ασθένειάς της» ήταν ότι περιμένει μωράκι. Ένας κεραυνός εν αιθρία που μέσα στην κλειστή κοινωνία της Γρίβας πήρε άσχημες δια- στάσεις. Στόμα με στόμα κυκλοφόρησε το πάθημα της Σοφίας. Λίγοι τη συμπόνεσαν, οι περισσότεροι όμως αναθεμάτισαν την απερισκεψία της ως κάκιστο παράδειγμα. Η οικογένειά της ωστόσο, την κατενόησε, την αγκάλιασε, την προστάτεψε και της πρόσφερε αγάπη και θαλπωρή. Ανέδειξε έτσι, με τη στήριξη αυτή τη δύναμη της οικογενειακής συνοχής. Χρόνια αργότερα η ιστορία της ανεπιθύμητης εγκυμοσύνης ακόμα αντηχούσε αρνητικά στην περιοχή.
Για να μετριάσουν τον αντίκτυπο, ο πρόεδρος του χωριού Γιάννη Πούλκας μαζί με τη σύζυγό του Μπέλα Ολυμπία συνέθεσαν έναν χαρούμενο χορό, που πρωτοπαρουσίαστηκε σε μπαϊράμι (≈1936).
Έτσι ξεκίνησε η πορεία ενός ακόμα λαμπρού χορού, που χάρισε η παράδοση της Γρίβας, στη Μακεδονία® μας.
Παντρεύτηκε τον αγαπημένο της Διονύση και το μωρό που γεννήθηκε, ήταν ο γιός τους Κωνσταντίνος (γεν. 1932). Απέκτησαν μαζί κι άλλα πέντε (5) παιδιά, τον Θεόδωρο, τη Μαρία, τον Ευάγγελο (Λάκη), την Ιφιγένεια και την Ελευθερία.
Απεβίωσε σε ηλικία 83 ετών (1988) κι ενταφιάζεται στο κοιμητήριο του Ι.Ν. Αγίου Αθανασίου Γρίβας.
Χορός: Γυναικείος (στη δημιουργία)
Τύπος: Κυκλικός ανάδρομος χορός
Ρυθμός: Επτάσημος
Βήματα: «Σιέρτα νιβέστα» (1-2-123-123) & Στα 3 (ανάδρομα).
Γρίβα, 30 Ιανουαρίου 1955. Χορός «Σόφκα», σε γάμο στη Γρίβα.
Τα ύστερα χρόνια προστέθηκαν στο τέλος του αρχικού χορευτικού μοτίβου 2 επιπλέον βήματα, ώστε να προχωρά ο χορός και να δίνεται η δυνατότητα στην πρωτοχορεύτρια να βρεθεί δίπλα στη δεύτερη, ώστε να συγχορέψουν.
Μουσική: Κώστας Τζιάντσης (Ντιλής), Πέτρος Μισίρκος – (Γριβιώτες γκαϊντατζήδες).
πηγή: «Η ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΤΗΣ ΓΡΙΒΑΣ…από την Γιαγιά μου, Μπέλα Ολυμπία» … [ΕΔΩ]